UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU

Ewa Szperlik

dr hab., prof. UAM Ewa Szperlik
Zakład Literatur Południowosłowiańskich
email: ewaszper@amu.edu.pl

Kroatystka, zajmuje się badaniem współczesnej i najnowszej literatury obszaru byłej Jugosławii, (chorwackiej, serbskiej, bośniackiej), zgłębiając problematykę zmian zachodzących w kulturze i literaturze po roku 1945, a także po rozpadzie Jugosławii od lat 90. XX wieku. W obszarze badań slawistycznych w kręgu jej zainteresowań znajdują się także wybrane kwestie sorabistyczne. Autorka rozprawy doktorskiej Recepcja i realizacja poetyki socrealizmu w literaturze chorwackiej i łużyckiej (2008).

1

Publikacje:

Monografia

Chorwacka (nie)pamięć o Jugosławii. (Przemilczenia, pominięcia i odpamiętanie w prozie chorwackiej po roku 1991). Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019, ISBN 978-83-232-3499-9; ISSN 1429-7612

Publikacje naukowe w czasopismach znajdujących się w bazie Web of Science (WoS) lub na liście European Reference Index for the Humanities (ERIH)

  1. Szperlik E., Zapiski z „Miasta Umarłych”. Obóz koncentracyjny Jasenovac i Stara Gradiška w literackich narracjach tanatologicznych i dyskursie pamięci obszaru postjugosłowiańskiego, „Slavica Wratislaviensia” CLXVIII, Wrocław 2019, s. 507-520, AUWr No 3875, DOI: 10.19195/0137-1150.168.43
  2.  Szperlik E., Zakładnicy zbiorowych iluzji, „Studia et Documenta Slavica” 2017, nr 3 (3), s. 57-69. DOI: 10.25167/SetDS/2017/3/5; ISSN 2544-5634
  3. Szperlik E., Staruszka w skąpym bikini albo „strach przed Babą Jagą” w utworze Dubravki Ugrešić Życie jest bajką, „Slavica Wratislaviensia” CLXIII, Wrocław 2016, s. 789-803, ISSN 0239-6661 (AuWr), ISSN 0137-1150 (SW), ISBN 978-83-229-3547-7
  4. Szperlik E., Nie-swój, nie-obcy. Mirko Kovač w kanonie współczesnej literatury chorwackiej? Czyli o przekraczaniu granic literatur narodowych, „Studia Slavica” XIX/2, Opole 2015, ISSN 1803-5663, s. 179-190.
  5. Szperlik E., Przeszłość odkrywana zmysłami. Reminiscencje zapachów i smaków w autobiograficznej prozie obszaru postjugosłowiańskiego, w: Wielkie Tematy Kultury w Literaturach Słowiańskich, tom 11, Zmysły 2, red. M. Filipek. I. Gwóźdź-Szewczenko, J. Kula, A. Paszkiewicz, J. Skowron, Wrocław 2015, s. 377-388; ISSN 0137-1150
  6. Szperlik E., Bośnia i Dalmacja jako literacka przestrzeń tożsamości hybrydycznej w utworach Miljenka Jergovicia, „Studia Slavica” XVII/2, Opole 2013, s. 65-76, ISBN 978-83-7395-564-6
  7. Szperlik E., Od socjalizmu do transformacji, czyli o chorwackiej kulturze i literaturze popularnej ostatnich pięciu dekad, Maša Kolanović, Udarnik! Buntovnik? Potrošač … Popularna kultura i hrvatski roman od socijalizma do tranzicije, Naklada Ljevak, Zagreb 2011, ss. 468, „Poznańskie Studia Slawistyczne” nr 5/2013, s. 349-354, ISSN: 2084-3011

 

Rozdziały w monografiach:

  1. Szperlik E., Ženskim glasom o prešućenome. Eva Grlić i Theresia Moho na periferiji hrvatske književnosti, u: Zbornik radova šestoga hrvatskoga slavističkoga kongresa, Drugi svezak/Botica, Stipe; Nikolić, Davor; Tomašić, Josipa; Vidović Bolt, Ivana (ur.). – Zagreb: Hrvatsko filološko društvo; Hrvatski slavistički odbor, Zagreb 2018., s. 1179-1189; ISBN: 978-953-296-127-0
  2. Szperlik E., Między historią a literacką reprezentacją. Chorwackie narracje (nie)obecne w czasie trwania Jugosławii, w: Historia- Interpretacja- Reprezentacja, t. V, red. M. Żmudzka, M. Brodnicki, J. Serkowska – Mąka, Wydawnictwo Athenae Gedanenses, Gdańsk 2018, ISBN 978-83-64706-40-0, s. 117-132.
  3. Szperlik E., Wyspa, o której się nie mówi. Goli otok w sferze tabu i przemilczeń współczesnej literatury i kultury chorwackiej, w: Doświadczenie komunizmu – pamięć i język, red. P. Zemszał, R. Halili, M. Głuszkowski, Toruń 2016, ISBN: 978-83-231-3631-6, s. 149- 172.
  4. Szperlik E., Gorana Tribusona (nie)sentymentalna podróż po Jugosławii lat 60. i 70. XX wieku: Rani dani, Trava i korov, w: Słowianie w podróży. Tom 2. Literatura, red. M. Guštin, N. Wyszogrodzka-Liberadzka, Gdańsk 2016, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, ISBN: 978-83-7865-393-6, s. 145-159.
  5. Szperlik E., Fascynujący czy przerażający świat islamu w wybranych utworach chorwackich ilirystów i późnych romantyków?, red. A. Buras-Marciniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, s. 97-111, ISBN 978-83-8088-249-2
  6. Szperlik E., O prekoračivanju granica nacionalnih književnosti. Casus: Mirko Kovač, [u:] Transmisije kroatistike. Zbornik radova, ur. K. Pieniążek-Marković, T. Vuković, Zagreb 2015, s. 189-205. ISBN 978-953-175-581-8
  7. Szperlik E., „Ispričaj mi svoju priču”: Književni subjekt i muke s identitetom u novijoj hrvatskoj prozi, [u:] O pričama i pričanju danas, ur. J. Marković i Lj. Marks, Institut za etnologiju i folkloristiku, Zagreb 2015, s. 381-402, ISBN:978-953-6020-90-4
  8. Szperlik E., Przodownicy, partyzanci i kobiety na traktorach czyli (ukryty?) erotyzm i (a)seksualność bohaterów prozy socrealistycznej, w: Zmysłowy komunizm. Somatyczne doświadczenie epoki, red. M. Bogusławska, Z. Grębecka, R. Kulmiński, Warszawa – Kraków, 2014, s. 117-133; ISBN 978-83-65148-07-0

 

Artykuły w opracowaniach zbiorowych i czasopismach krajowych i zagranicznych

  1. Szperlik E., Muzej, Amerika, gynaeceum ili ratište – gdje se zbivaju priče o ratu 90-ih u Jugoslaviji?, „Sarajevski filološki susreti III”, Zbornik radova (knjiga II), ur. S. Kodrić, M. Mujić, V. Preljević, Sarajevo 2016, ISSN 2233-1018, s. 320-339
  2. Szperlik E., Opisać wojnę? Doświadczenie traumy w chorwackim dyskursie autobiograficznym i literaturze świadectwa o wojnie w byłej Jugosławii (1991 – 1995), w: „Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia”, tom 1, Między pamięcią a zapomnieniem. Trauma postkomunistyczna, pod red. A. Matusiak, Wrocław 2013, s. 225-245, ISSN 2353-8546 (MPWr)
  3. Szperlik E., Izmeᵭu Bosne, Dalmacije i Zagreba – Jergovićevih junaka „život u kolodvorskoj čekaonici”, „Sarajevski Filološki Susreti II”, Zbornik radova (knjiga II), Bosansko filološko društvo, Sarajevo 2014, s. 248-261, ISSN 2233-1018
  4. Szperlik E., Wizerunek miasta i wsi w prozie łużyckiej, w: Topografia tożsamości, t. 1, pod red. B. Zielińskiego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2012, s. 99-110; ISSN 1429-7612; ISBN 978-83-232-2437-2
  5. Szperlik E., Zapach i kolor słów, czyli o próbach intersemiotycznego przekładu i synestezji w utworach Damira Miloša Smetlar i Bijeli klaun, „Poznańskie Studia Slawistyczne” 2/2012, ISSN 2084-3011, s. 313-331.
  6. Szperlik E., Wstydliwe, niechciane, przemilczane. (Nie)obecność tabu w najnowszej prozie chorwackiej, [w:] Tabu w oku szeroko otwartym, red. nauk. N. Długosz, Poznań 2012, s. 227-234, ISBN 978-83-60517-83-3
  7. Szperlik E., „Międzyświaty”, zaułki i przestworza. Oniryczna proza Damira Miloša – Nabukodonozor i Otok snova, „Slavica Wratislaviensia” CLV, tom 10, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012, s. 79-90, ISSN 0239-6661, ISSN 0137-1150, ISBN: 978-83-229-3350-3
  8. Szperlik E., Przestrzenie i granice cielesności – motywy somatyczne w prozie Slavenki Drakulić i Zorana Fericia, [w:] Progi, pasaże, granice, Wydawnictwo „Pro”, Poznań 2011, s. 261-271, ISBN 978-83-63090-00-5
  9. Szperlik E., Zapomniany panteon – socrealistyczni bohaterowie jugosłowiańskiej prozy partyzanckiej, w: Komunistyczni bohaterowie, t. 1: Tradycja, kult rytuał, M. Bogusławska, Z. Grębecka, E. Wróblewska-Trochimiuk, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwo LIBRON, Warszawa-Kraków 2011, s. 297-311, ISSN 0239-6661, ISSN 0137-1150, ISBN 978-83-62196-28-9
  10. Szperlik E., „Drżąca skóra” – ciało jako medium percepcji świata w prozie Slavenki Drakulić, „Slavica Wratislaviensia” tom 9, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011, s. 189-198, ISBN 978-83-229-3199-8
  11. Szperlik E., Egzil kao prostor zbivanja u hrvatskoj prozi XX/XXI stoljeća, [w:] Interdisciplinarnost i jedinstvo savremene nauke, Filozofski fakultet Univerziteta u Istočnom Sarajevu, glavni urednik Miloš Kovačević, Knjiga 4/1, Pale 2010, s. 241-246, ISSN 1840-2402
  12. Szperlik E., Gastarbeiter, włóczęga, inteligent – postaci emigrantów w chorwackiej prozie przełomu XX i XXI wieku, [w:] Od banity do nomady, po red. J. Czaplińskiej, S. Giergiel, Opole 2010, s. 192-198, ISBN 978-80-7399-112-8
  13. Szperlik E., Literatura fantastyczna i borgesowcy – początek chorwackiego postmodernizmu, [w:] Nasza Środkowoeuropejska Ars Combinatoria, pod. red. K. Pieniążek-Marković, G. Rema, B. Zielińskiego, Poznań 2007, s. 327-336, ISSN 1429-7612, ISBN 978-83-232179-8-5
  14. Szperlik E., Łużycka powieść socrealistyczna – próba określenia modelu, [w:] „Sor@pis”. Folia litteraria, 1. lětnik (2007), 1. čisło ISSN 1866-136X (w interneće), s. 72-82, 11 stron.
  15. Szperlik E., Antypody socrealizmu. Z problemów powojennej literatury łużyckiej i chorwackiej, podteksty.pl nr 4/2006, ISSN: 1895-4901
  16. Szperlik E., Wokół bułgarskiego socrealizmu – na przykładzie utworów Ivana Martinova, [w:] Znane i nieznane przestrzenie w języku i kulturze Bułgarii. Materiały z międzynarodowej konferencji studenckiej Poznań, 3-4 marca 2006 roku, pod. red. M. Walczak-Mikołajczakowej, K. Chichikovej, Wydawnictwo Piktor, Łódź 2006, ISBN 83-60604-10-X
  17. Szperlik E., O fantastičnoj prozi Gorana Tribusona, „Književna istorija. Časopis za nauku o književnosti”, Beograd 2004, vol. 36, br. 122-123, s. 89-96, ISSN, 0350-6428
  18. Szperlik E., Semantika simbola u fantastičnoj prozi Gorana Tribusona, „Književna istorija. Časopis za nauku o književnosti”, Beograd 2004, vol. 36, br. 122-123, s. 97 – 104, ISSN, 0350-6428

 

Przekłady z języka chorwackiego (teksty literackie i naukowe):

  • Meić, Perina, Filozofski fakultet Mostar, Romantyzm w historii literatury chorwackiej, „Poznańskie Studia Slawistyczne” nr 1/2011, ISSN 2084-3011, s. 171-186.
  • Bartol, Ed, Dzień za dniem, opowiadanie, balkanunited.wordpress.com ISSN 1689-5916, 19 października 2009,
  • Trybusom, Goran, Klasztor, opowiadanie [w:] podteksty.pl nr 4/2006, ISSN 1895-4901
  • Bagić K., Damoklesowy miecz rzeczywistości (chorwacka short story lat dziewięćdziesiątych) [w:] Widzieć Chorwację. Panorama literatury i kultury chorwackiej 1990-2005, pod red. K. Pieniążek-Marković, G. Rema, B. Zielińskiego, tłum. E. Szperlik, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005, s.663-685, ISBN 83-232-1555-3
  • Stahuljak V., Wspomnienia [w:] Widzieć Chorwację. Panorama literatury i kultury chorwackiej 1990-2005, pod red. K. Pieniążek – Marković, G. Rema, B. Zielińskiego, tłum. E. Szperlik, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005, s.253-259, ISBN 83-232-1555-3

 

Redakcja tomów zbiorowych:

  1. Południowosłowiańskie sąsiedztwo. Slawistyka i komparatystyka dzisiaj, pod red. B. Zielińskiego, E. Szperlik, Seria Filologia Słowiańska nr 30, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2012, ss. 220, ISSN 1429-7612; ISBN 978-83-232-2455-6

Recenzje

  1. Recenzja artykułów w tomie pokonferencyjnym Kroatistika unutar slavističkoga, europskog i svjetskog konteksta, „Tabula 15” časopis filozofskog fakulteta Sveučilišta Jurja Dobrile u Puli, ur. B. Martinović, D. Mikulaco, Pula 2018, ISSN 1331-7830, ISBN 978-953-7320-64-5
  2. Cztery recenzje artykułów dla „Slavia Meridionalis”, (2015r. – 1; 2017r. – 2; 2019r. – 1).

Sprawozdania

  1. Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej, „Tabu w oku szeroko otwartym”, zorganizowanej przez IFS UAM w Poznaniu, IFS w dniach: 8-10 grudnia 2009 roku. Artkuł sprawozdawczy ukazał się: E. Szperlik, Oko na tabu, „Forum Akademickie” 2/2010, s.14.

Ewa Szperlik o sobie:

Niebawem….

-->