Slav Filolojisi Enstitüsü
Enstitü Hakkında
Slav Filolojisi Enstitüsü, Poznan Adam Mickiewicz Üniversitesi’nin Leh Filolojisi ve Klasik Filoloji Fakültesi’ne bağlı bir bilimsel araştırma ve öğretim birimidir. Enstitünün araştırmalarındaki ana ilgi alanı Orta Avrupa, Batı ve Güney Slav coğrafyası kültürü, dilleri ve edebiyatlarıdır.
Enstitü, çok farklı kurumlarla işbirliği yaparak yerel etkinlikler düzenlenmesine öncülük etmekte ve bu tür organizasyonlara katılmakta, örneğin alan ülkelerinin kültür kurumları arasında aracı rolünü üstlenip Batı ve Güney Slav, daha geniş anlamında Balkan temalı etkinliklere bilgi ve deneyimiyle destek olmaktadır. Güney Slav ülkelerinin diplomatik temsilcilikleriyle uzun yıllardır ortak çalışmalar yapmakta olan enstitü, bu ülke büyükelçilerinin ve konsüler misyon temsilcilerinin etkinliklerine her yıl ev sahipliği yapar.
Slav Filolojisi Enstitüsü Bulgar, Hırvat, Sırp, Çek filolojileri, Leh-Slav Araştırmaları’nın yanı sıra Karşılaştırmalı Slav Araştırmaları, kendi alanında tek olan Balkan Araştırmaları ile eğitim dili İngilizce olan iki yıllık yüksek lisans programı Balkan Studies alanlarında da lisans ve yüksek lisans eğitimi vermektedir.
Enstitümüzün öğrencileri, seçtikleri ülkenin tarihi, edebiyatı, kültürü ve dili üzerine dersler görür, anadil kullanıcısı hocalar tarafından yürütülen derslerde dil ve çeviri becerilerini geliştirirler.
Öğrencilerimiz yurtdışındaki akademik merkezlere (genelde Erasmus Plus Programı sayesinde) burslu olarak gitme fırsatı bulurlar. Ayrıca öğrencilerimiz, Öğrenci Hareketlilik Programı (MOST) sayesinde, Polonya üniversiteleri arasındaki öğrenci değişim olanaklarından da yararlanabilmektedirler.
Pratik yabancı dil dersleri, öğrencilerin uzmanlık geliştirdikleri dil alanındaki becerilerinin yetkinleştirilmesine olanak veren, çoklu ortam donanımlı dersliklerde ve profesyonel dil laboratuarlarında verilmektedir.
Slav Filolojisi Enstitüsü, biri (daha önceden Poznan Slav Şarkıları Festivali diye bilinen) Poznań Slavic Fest, diğeri Balkan Film Fest olmak üzere iki önemli festivalin organizatörüdür. Öğrenciler için her yıl Balkan ülkelerine, organizasyonu öncelikle Öğrenci Kulübü’nce üstlenilen ve öğrencilerin uzmanlık geliştirdikleri ülkenin dili ve kültürünü o dilin anadil kullanıcılarıyla doğrudan temas kurarak öğrenmelerine olanak veren yurtdışı gezileri düzenlenmektedir.
Enstitü Tarihi
Poznan’ın Slavistik geleneği, Poznan Üniversitesi’nin kurulduğu tarihe, 1918 yılına kadar gerilere gitmektedir. İlk açılan fakültelerden biri, bünyesinde beşeri ve tabiat bilimlerini barındıran Felsefe Fakültesi olmuştur. Yeni açılan üniversitede Tadeusz Lehr-Spławiński, Mikołaj Rudnicki ya da Henryk Ułaszyn gibi birçok Polonyalı önemli Slavist istihdam edilmiştir. 1925’den itibaren fakültenin daha uzmanlaşmış birimlere ayrılmasına başlanılmış, bu arada da bünyesinde Batı Slav Enstitüsü’nü de barındıran Beşeri Bilimler Fakültesi kurulmuştur.
Dünya Savaşı’nın ardından 1949’da Poznan Üniversitesi’nde, 1952’de adı Slav Edebiyatları Kürsüsü olarak değiştirilecek olan Batı Slav Edebiyatları Kürsüsü kurulmuş, başkanlığını (1962’ye kadar) Stefan Vrtel-Wierczyński yapmıştır. 1965’te kürsü Rus Filolojisi de eklenerek genişletilip adı Rus Filolojisi Kürsüsü, 1969’dan itibaren de Slav Dilleri ve Edebiyatları Enstitüsü olarak değiştirilmiştir. Bu kürsü bünyesinde Slav Filolojisi Kürsüsü, Slav Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı adıyla 1988 yılına kadar faaliyet göstermiştir. Anabilim dalının başkanlığını uzun yıllar Doç. Dr. Halina Pańczyk yürütmüştür.
1988-1996 yılları arasında Slavistik Kürsüsü’nü Prof. Dr. Tadeusz Zdancewicz yönetmiştir. 1996-1999 yıllarında kürsü yöneticisi Prof. Dr. Bogdan Walczak olmuştur. 1999 Ekim’inde bölüm başkanlığı görevini Prof. Dr. Bogusław Zieliński üstlenmiştir.
Adam Mickiewicz Üniversitesi Senatosu’nun 30 Haziran 2008 tarihli kararıyla kürsü 2008’de Slav Filolojisi Enstitüsü’ne dönüştürülmüş olup o tarihten bu yana müdür sıfatıyla Prof. Dr. Bogusław Zieliński tarafından yönetilmektedir. Yine aynı yıl enstitü, Collegium Novum binasından bugünkü yeri olan Collegium Maius binasına taşınmıştır.
Bilimsel Faaliyetler
Adam Mickiewicz Üniversitesi Slav Filolojisi Enstitüsü’nün temel bilimsel araştırma alanları:
* Batı ve Güney Slav edebiyatlarının genel Slav, Orta Avrupa ve Balkan edebiyatları fonunda tipolojik ve çatışmacı perspektiften incelenmesi
* Balkanların geçirdiği sosyal-tarihsel-siyasi değişimler üzerinde yoğunlaşan jeokültürel araştırmalar
* Toplumsal cinsiyetçi ve kültürlerarası Balkan araştırmaları
* Slav kültürü çalışmaları ve Güney Slavya kimliği, ülküleri ve ulusal mitolojisi üzerine etno-kültürel araştırmalar
* Slav dilbilimi
* İncil çalışmaları ve Slav paleografyası
* Slav onomastiği
* Güney ve Batı Slavya ikonosferi.
Batı ve Güney Slav edebiyatlarının tipolojik ve çatışmacı bir bakış açısıyla incelenmesi Bulgar, Çek, Hırvat ve Sırp şiir ve düzyazısına odaklanmaktadır (Bulgar edebiyatında 20. yüzyılın sanatsal ve estetik akımlarının dönemleştirilmesi, Bulgar modernizmi ve sembolizmi ile bunların sembolizm sonrası dönüşümleri; 20. yüzyıl Hırvat, Sırp ve Çek edebiyatı avangart akımları, Sırp ve Hırvat tarih romanı ile edebiyat ve budun ilişkisi problemleri).
Slav kültürü araştırmaları ve Güney Slavya kimliği üzerine yapılan etno-kültürel araştırmalar, Poznan’daki Slav araştırmaları merkezinin, sınır çizgisinin bir taraftan Ortodoks ve Latin olarak, diğer taraftan tüm Avrupa’yı bölen duvarın da Doğu ve Batı olarak birbirlerinden ayırdığı her iki Slavya’yı da çatışmacı olmayan bir bakış açısıyla algılayacak araştırmalar yapan bir merkez olarak şekillenmesini getirmiştir. Organize edilmiş çok sayıda konferans ve bunlara bağlı olarak yayınlanan bildiri kitapları, Poznan Slavistik’inin bu akademik alandaki birikiminin ve özel konumunun kanıtı olmaktadır.
Slav dilbilim çalışmaları kapsamında Slav dillerinin özellikle sözlükbilim ve sözcük bilgisi kapsamında karşılaştırmalı grameri; ortak Slav dili fikrinin tarihi; Slav araştırmaları tarihi; Sorb dili ve kültürü; Slav dillerinin ortaya çıkışında ve gelişmesinde dilsel temasların rolü; Slav onomastiği konuları yer almaktadır.
İncil, Slav paleografyası, Paleo-Slavistik araştırmaları kapsamında ise Kilise Slavcası yazısı ve yazınının gelişimi, Slaviae Orthodoxae coğrafyanın kültür modelleri; eski Slav yazını için bir model olarak İncil metni; İncil metninin Slav kültürlerinde (edebiyatlarında) büyük ideallerin adaptasyonu bağlamında analizi ve yorumlanması; Slav kültüründe (kültürlerinde) İncil’in konumu ve rolü üzerine araştırmalar yapılmaktadır.
Araştırma Projeleri
Slav Filolojisi Enstitüsü, çeşitli vesilelerle düzenlediği akademik konferansların yanı sıra, (Plodiv Paisii Hilendarski Üniversitesi’yle her iki yılda bir değişmeli olarak) Leh-Bulgar Slavistik Kolokyumları ve (her beş yılda bir) “Dünü ve Bugünüyle Slavların Dili, Edebiyatı ve Kültürü Konferansı”nı düzenlemektedir. Bunun dışında, enstitü çalışanları, araştırma programı Slav Piemontesi’nin hem proje müellifi hem de uygulayıcısıdırlar ve yine üniversitemizin Tarih Enstitüsü ve Collegium Europaeum Gnesnense (Avrupa Kültürü Enstitüsü) ile beraberce, disiplinler arası “Slav Dünyası” programının oluşturulmasına ve hayata geçirilmesine öncülük etmişlerdir. Yurtdışından kurumların düzenlediği, örneğin Osijek Üniversitesi’nden (Hırvatistan) Prof. Dr. Stanislav Marijanović’in yönettiği, “Josip Juray Strossmayer” başlıklı Hırvatistan-Polonya uluslararası projesi ile Belgrad Üniversitesi’nden (Sırbistan) Prof. Dr. Miodrag Maticki’nin yönettiği, “Eski Yugoslavya Coğrafyasında 1990 Sonrası Roman” başlıklı araştırma projesi; Prof. Dr. Galia Simeonova-Konach tarafından gerçekleştirilmekte olan “Polonya ve Bulgaristan Toplumsal – Edebiyat, Sanat, Medya – Söyleminde Kadınlar” projesi gibi başka araştırma projelerine de katılmaktayız. Enstitümüzde gerçekleştirilen diğer projeler hakkında bilgiye araştırmacılarımızın kişisel sayfalarını ziyaret ederek erişebilirsiniz.
Enstitünün Teşkilat Yapısı
Enstitümüzde aşağıda sıralanan anabilim dalları ve laboratuarlar bulunmaktadır:
- Güney Slav Edebiyatları Anabilim Dalı
Anabilim Dalı Başkanı: Prof. Dr. Bogusław Zieliński – e-mail: zielbog@amu.edu.pl
- Batı Slav Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı
Anabilim Dalı Başkanı: Prof. Dr. Mieczysław Balowski – e-mail: balowski@amu.edu.pl
- Güney Slav Edebiyatları Anabilim Dalı
Anabilim Dalı Başkanı: Prof. Dr. Mariola Walczak-Mikołajczakowa – e-mail: mawal@amu.edu.pl
- Karşılaştırmalı Dilbilim Anabilim Dalı
Küratör: Doç. Dr. Andrzej Sieradzki – e-mail: a.sier@amu.edu.pl
- Slav Kültürü Araştırmaları Anabilim Dalı
Anabilim Dalı Başkanı: dr hab. prof. UAM Marzanna Kuczyńska – e-mail: marzanna@amu.edu.pl
- Toplumsal Cinsiyetçi ve Kültürler Arası Balkan Araştırmaları Laboratuarı
Müdür: Doç. Dr. Magdalena Koch – e-mail: mkoch@amu.edu.pl
çeviri: Osman Fırat Baş